Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh 2018. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Phát biểu của Thủ tướng

Chào mừng các doanh nghiệp tham dự Hội nghị, Thủ tướng cho rằng, đây là cơ hội tuyệt vời để các nhà đầu tư quốc tế, các nhà đầu tư ASEAN, Việt Nam cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, cùng "kết nối và sáng tạo" để mở ra cơ hội hợp tác mới trong niềm tin hứng khởi lan tỏa của cách mạng công nghiệp 4.0.

Việt Nam đang trở thành một trong những công xưởng của thế giới

“Tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh Việt Nam lần này với chủ đề ‘Việt Nam và chuỗi giá trị toàn cầu’, thay vì kể ra những thành quả đạt được mà hẳn là các bạn đã biết, tôi xin bắt đầu với một số thực trạng mà chúng tôi cho là chưa được như kỳ vọng”, Thủ tướng mở đầu bài phát biểu.

Theo Thủ tướng, trước hết, có thể nói, đến nay Việt Nam đã tham gia khá rộng vào nhiều chuỗi giá trị toàn cầu, nhưng xét về độ sâu thì vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Theo các thống kê, hiện mới chỉ có khoảng 21% doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, thấp hơn nhiều so với tỉ lệ 46% ở các nước trong khu vực ASEAN. Tỉ trọng giá trị gia tăng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng của thế giới chưa tương xứng với mục tiêu và tiềm năng của Việt Nam.

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra những thành công của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, nhìn chung nhiều doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu ở các khâu đơn giản như lắp ráp, đóng gói sản phẩm. Đây là những mắt xích hạ nguồn của chuỗi cung ứng, thường có giá trị gia tăng không cao và thiếu bền vững.

Tỉ lệ giá trị sản phẩm được các doanh nghiệp FDI mua từ các nhà chế biến, chế tạo trong nước hiện chỉ đạt chưa tới 27% tổng giá trị đầu vào, phần còn lại là mua từ doanh nghiệp FDI khác hoặc nhập khẩu.

Trước thực trạng đó, Việt Nam đặt mục tiêu nâng cấp và dịch chuyển lên nấc thang cao hơn của chuỗi giá trị toàn cầu, tăng cường sự liên kết giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp FDI.

Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam không đặt tham vọng trở thành người giỏi nhất trong toàn cầu hóa, nhưng Việt Nam muốn là bạn của những người giỏi nhất. Việt Nam có đủ tự tin để làm điều đó. Đồng thời Việt Nam có khát vọng trở thành một quốc gia phát triển thịnh vượng, đó là khát vọng mãnh liệt, không thua kém với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.

Việt Nam đang trở thành một trong những công xưởng của thế giới và là một điểm tựa cho các tập đoàn lớn xuyên quốc gia cung ứng sản phẩm, dịch vụ cạnh tranh trên toàn cầu. Độ mở thương mại của quốc gia hiện nay đạt trên 200% GDP.

Sự lớn mạnh của nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân của Việt Nam cho thấy môi trường kinh doanh ở Việt Nam hoàn toàn có thể ươm mầm những doanh nghiệp lớn có khả năng cạnh tranh và hợp tác quốc tế.

Thủ tướng cho biết, môi trường chính trị và xã hội của Việt Nam luôn được đánh giá là ổn định trong khu vực và trên thế giới, điều này càng ý nghĩa hơn trong bối cảnh nền chính trị-xã hội ở một số nước rơi vào bất ổn. Đồng thời các yếu tố kinh tế vĩ mô của Việt Nam được duy trì ổn định với tăng trưởng cao liên tục; thương mại tăng bình quân 15%/năm; nợ công, lạm phát được kiểm soát...

Lực lượng lao động dồi dào, cơ cấu lao động trẻ bậc nhất trong khối ASEAN. Đến nay Việt Nam vẫn duy trì lợi thế nhân công giá rẻ, trong khi một số nước bắt đầu đánh mất lợi thế này của mình.

Chủ động hội nhập quốc tế, Việt Nam là thành viên của WTO, tham gia ký 12 hiệp định thương mại tự do (FTA). Hiệp định thương mại thế hệ mới CPTPP đang được phê chuẩn, tiếp theo sẽ là hiệp định FTA với EU và RCEP.

“Có thể nói, giờ đây khi đứng ở Việt Nam, các bạn có thể nhìn thấy cơ hội tiếp cận hầu hết các thị trường lớn của thế giới, đặc biệt với thị trường ASEAN, Việt Nam đóng vai trò như một cửa ngõ quan trọng bậc nhất. Đồng thời, Việt Nam có vị trí địa chiến lược tối ưu cho chuỗi cung ứng của thế giới mà không phải quốc gia nào cũng có được”, Thủ tướng chia sẻ.

Trên nền tảng kinh tế mở và hội nhập, Việt Nam hiện có quan hệ thương mại với trên 200 nước và vùng lãnh thổ. Nhiều nông sản của Việt Nam giữ vị trí top đầu trên thế giới như lúa gạo, hồ tiêu, cà phê, điều, cá basa, tôm… “Với mỏ vàng nông nghiệp còn chưa được khai thác hết, đây sẽ là tiềm năng thu hút đầu tư và hợp tác rất lớn”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng bày tỏ, khi mình tiến lên thì các quốc gia khác cũng tiến lên trong môi trường cạnh tranh toàn cầu; do vậy với ý chí quật cường, niềm tự hào dân tộc, Việt Nam phải nỗ lực nhiều hơn, đặc biệt là phải sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ hơn để tích lũy quốc lực, nâng tầm trình độ phát triển của nền kinh tế và thu hẹp khoảng cách với các nước trong khu vực. Thủ tướng khẳng định, thành công của các doanh nghiệp cũng là thành công của Chính phủ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trò chuyện với các đại biểu dự Hội nghị. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp

Thủ tướng và Chủ tịch WEF Borge Brende đã đối thoại, trả lời các vấn đề mà doanh nghiệp quan tâm trong nhiều lĩnh vực như hiệp định CPTPP, cách mạng công nghiệp 4.0, chính phủ điện tử, năng lượng tái tạo và một số định hướng chỉ đạo, điều hành thời gian tới.

Trước vấn đề mà một thành viên của AMCHAM nêu về quá trình phê chuẩn CPTPP tại Việt Nam và kết quả Hiệp định này sẽ mang lại cho Việt Nam, Thủ tướng cho biết, CPTPP là một FTA thế hệ mới và dự kiến mang tới những cơ hội phát triển như tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ cao hơn, tăng xuất khẩu, thúc đẩy đầu tư nước ngoài… Theo chương trình nghị sự dự kiến, trong kỳ họp tới của Quốc hội, Chính phủ Việt Nam sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua Hiệp định này. Để Hiệp định mang lại hiệu quả thì cũng đặt ra nhiều vấn đề như phải sửa đổi một số thể chế, hay “doanh nghiệp phải phát triển thế nào để đáp ứng yêu cầu chứ sản xuất kém, chất lượng kém, năng suất kém thì làm sao có thể cạnh tranh được”.

Trước câu hỏi của doanh nghiệp về quá trình xây dựng chính phủ điện tử ở Việt Nam khi mà Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện tử vừa được thành lập, Thủ tướng cho biết, Chính phủ Việt Nam xác định rõ tầm quan trọng của việc xây dựng chính phủ điện tử trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và đã quan tâm chỉ đạo từ nhiều năm qua.

Để thành công trong xây dựng chính phủ điện tử, Thủ tướng cho rằng, khâu tổ chức thực hiện là quan trọng nhất. Bên cạnh đó, xây dựng thể chế pháp luật về xác thực, định danh điện tử; về chia sẻ dữ liệu, về bảo vệ dữ liệu cá nhân và tiến tới xây dựng Luật Chính phủ điện tử. Ban hành Khung kiến trúc Chính phủ điện tử phiên bản 2.0, bảo đảm phù hợp với xu hướng chung của thế giới về phát triển chính phủ điện tử.

Đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu. Hoàn thiện nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan Nhà nước, địa phương về dân cư, đất đai, doanh nghiệp, bảo hiểm xã hội, tài chính… Ứng dụng cách mạng công nghiệp 4.0 trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hạ tầng viễn thông. Khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân vào xây dựng và triển khai chính phủ điện tử ở Việt Nam.

Trước câu hỏi về biện pháp của Chính phủ để khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, Thủ tướng cho biết, có 2 vấn đề cần làm là quy hoạch phát triển năng lượng tái tạo và công bố mức giá công khai, minh bạch với tinh thần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.